Polen – Baltische statenreis vertrek 19 juni 2019. (5) Kras natuurlijk
Dag 4: Gdansk - Olsztyn - Gizycko
We vertrekken vandaag om half 9 vanuit het hotel. We logeren in een voorstadje van Gdansk en om 9 u heb ik afgesproken met Anna, een Poolse dame die enige tijd in Nederland heeft gewoond en een aardig mondje Nederlands spreekt. Even voor 9 uur zien we haar bij de voormalige Leninwerf, in 1980 omgedoopt in Soldarnoscplein. Hier krijgen we alles te horen over de stakingen o.l.v. Lech Walesa, een werknemer bij de werf vroeger. Er staat een monument voor de arbeiders, omgekomen bij de arbeidsonrusten in 1970: 3 kruisen met op elk kruis een anker (hoop) plus plaquettes als eerbetoon van andere vakbonden.
Er staat een nieuw gebouw op de plaats van de voormalige scheepswerf: Het Europese centrum voor solidariteit. Het gebouw is uit plaatstaal wat ook werd gebruikt voor de schepen en Lech Walesa heeft in dit gebouw nog steeds een kantoor waar hij ook regelmatig nog verschijnt. Wij nemen de lift naar de bovenste etage en hebben daar een prachtig uitzicht op de stad en de voormalige scheepswerven. De kranen staan er nog volop alsof de arbeiders straks terugkomen.
Hierna rijden we via het centraal station en de Hoge Poort (begin van de koninklijke route) naar de andere kant van het centrum. Hier stappen we uit en dan is het een kleine wandeling naar de groene Poort (andere kant van de koninklijke route). De stad was de 1e die in 1939 werd beschoten door de troepen van Hitler, wat het begin van W.O.II inluidde en werd verder in de oorlog bijna helemaal verwoest.
De stad was in de Middeleeuwen een van de eerste Hanze steden. Gelegen aan de Wisla rivier en aan de Oostzee en zodoende kon de handel zich zeer snel ontwikkelen en vele Vlaamse en Nederlandse kunstenaars komen zich hier vestigen en er worden vele grachtenhuizen gebouwd zoals te zien zijn in Amsterdam en Antwerpen.
90% van het oude centrum was totaal verwoest en ook nog eens 60% van de buitenwijken. 6000 gebouwen waren van de aardbodem verdwenen en nog eens 1300 beschadigd. Ook moest de stad na de oorlog worden her bevolkt: Duitsers er uit en Polen terug evenals vele Polen die als immigrant kwamen uit Vilnius op zoek naar werk. Na de oorlog begon de wederopbouw die zo’n 20 jaar zou duren en de stad is weer in zijn oude glorie hersteld.
Wij maken een wandeling langs de kade, die helaas deels is afgesloten, - door de Maria straat met de verhoogde stoepen en gaan even de Mariakerk binnen die deels in de steigers staat. O.L.Vrouwe basiliek, de kroon van Gdasnk en de grootste bakstenen kerk die ooit is gebouwd. Er passen 20.000 mensen in en in de noodtoestand van de stad in de jaren ’80 zochten vele leden van solidarnosc hier hun toevlucht. Er hangt een astronomische klok (achter een doek helaas) – drieluiken uit de 16e eeuw waaronder een met de 10 geboden. Er is een kapel gewijd aan bijna 3000 Poolse geestelijken die werden gedood in W.O.II. ooit hing er een drieluik van Memling (het Laatste Oordeel) in de kerk maar die is verdwenen en nooit meer teruggekomen in de kerk. Na omzwervingen hangt het nu in het Nationaal Museum.
Langzaam aan komen we op de Lange straat, tussen de Koninklijk Poort en de Groene Poort. Vele mooie panden zoals in Amsterdam en Antwerpen te zien zijn alsook een prachtig Raadhuis: gotisch en uit eind 14e eeuw. Dit gebouw was het symbool van de macht en als je er vroeger langsliep moest je verplicht je hoed afnemen. Vlakbij staat de Neptunusfontein, de trots van de welvarende handelsstad. God van de zee en symbool van de nauwe band van de stad met de zee. Hier nemen we afscheid van Anna, de gids en hebben we even tijd om te wandelen – koffie te drinken en een broodje te eten want na de lunch moeten we verder richting Mazurië
Een paar jaar geleden deden we daar nog heel lang over want er werd toen aan de weg gewerkt. Nu is het rustig en komen we rond 4 uur aan in de hoofdstad van Mazurië: Olsztyn. Midden in een gebied vol meren en bossen en een geliefd vakantieoord voor vooral de inwoners van Warschau. De stad heeft een klein historisch centrum en boven de rivier de Lyna zien we de contouren van de burcht die werd gebouwd door de Kruisridders van de Duitse orde maar sinds half 15e eeuw is de stad ingelijfd bij Polen. Het is de grootste stad in Noordoost Polen en economisch, cultureel en toeristisch belangrijk.
De burcht is uit de 14e eeuw en Copernicus heeft hier een aantal jaren geleefd. Hij was administrateur van het kapittel van de Dom. Het marktplein heeft een aantal gotisch huizen en als wij er zijn worden er allemaal spelletjes georganiseerd voor de kinderen. De vakantie is begonnen en dat is te merken ook aan een groot aantal bezoekers. In de Jacobuskathedraal is een huwelijksmis bezig en ik ben net op tijd om de bruid de kerk uit te zien lopen.
Rond 5 uur vertrekken we voor de laatste rit vandaag. We hebben een hotel in Gizycko, redelijk centraal in Mazurië gelegen zodat we morgen een mooi rondje kunnen rijden om alles te zien en te doen in een dag wat in het programma staat. Hierdoor kunnen we overmorgen rustig op weg naar Litouwen en zullen we daar halverwege de middag aankomen en niet aan het begin van de avond
