De Friese Elfsteden en hun speciale fonteinen uit 2018: 3 – 16 september 2020 (9)

12 september: Dokkum

We gaan vandaag naar de laatste stad van de Elfstedentocht: Dokkum. We hebben gezocht naar camperplaatsen in de stad of in de buurt en zijn uitgekomen bij een boerderij in Sibrandahus, aan de Dokkumer Ee en op een paar kilometer fietsen van Dokkum. In de stad is er ook 1, voor 5 campers maar altijd bezet. En we hebben fietsen bij ons dus geen probleem. De navigatie brengt ons naar de verkeerde kant van het water en we eindigen daar op een fietspad met zicht op de campers aan de overkant. Draaien dus, bruggetje over en als we aankomen zegt de boer ook dat bijna iedereen op het verkeerde been wordt gezet met de navigatie. We hebben een prachtig plekje met harde ondergrond, aan de stroom en met uitzicht op het water. Pal aan het water kan helaas niet met de natte ondergrond. De boer is bezig de camperplaats op te zetten en verharde plaatsen aan te leggen aan het water. In 2021 is er ook sanitair aanwezig maar wij zijn zelfvoorzienend dus geen probleem. Prachtig weer en na de koffie pakken we de fiets om Dokkum te verkennen.

Dokkum is de stad van het keerpunt van de Elfstedentocht. 12.000 inwoners en zij spreken een speciaal Fries dialect: het Noordhoeks. Het is natuurlijk ook de stad van Bonifatius. Iedereen op school heeft vroeger geleerd dat hij bij Dokkum werd vermoord in het jaar 745 na Chr. De naam Dokkum komt van “docko” = erf / hiem van een persoon of van “Tockingen” = nederzetting aan een stroom. De stad ligt aan de Dokkumer Ee en het Grootdiep die hier samenkomen. In de 13e eeuw is hier een klooster van de Norbertijnen die in 1214 prediken om mee te doen aan een Kruistocht en daarom zit er in het wapen van Dokkum een halve maan. Eind 13e eeuw krijgt Dokkum stadsrechten.

Vroeger was er een open verbinding met de zee (Dokkumer Grootdiep) en in de 80jarige oorlog werd regelmatig op zee gevochten en de stad was strategisch belangrij. Er komen eind 16e eeuw dan ook stadswallen om de stad te beschermen maar later slibt de verbinding met de zee dicht en wordt Dokkum een arme stad. In de 19e eeuw wordt de binnenstad te klein en vele historische gebouwen verdwijnen door nieuwbouw. Bij de kanonnen mocht niet gebouwd worden en een deel van de vestingwallen worden afgebroken. Nu is er veel gerestaureerd en de binnenstad is gezellig met winkelstraten – terrassen – grachten. De beroemde Sonnema distilleerderij was vroeger in de stad (het gebouw staat er nog) maar de Beerenburg wordt tegenwoordig gestookt in Bolsward.

We gaan eerst op zoek naar, voor ons, de laatste fontein: de IJsfontein van Birthe Leemeijer. IJs tekent patronen op de koperen sculptuur en de hoeveelheid ijs is afhankelijk van de zon – temperatuur – luchtvochtigheid – wind en neerslag en dus geen dag hetzelfde. De energie wordt opgewekt door zonnepanelen en onder de fontein lopen kabels en leidingen die zorgen voor de verneveling. Het is een prachtige fontein en van elke kant bekeken steeds anders. Dit was ook de enige fontein die niet in 2018 werd onthuld maar pas in 2019. Het project was nog niet klaar. Rondom staan bomen die rood kleuren in het najaar: verwijzing  naar de moord op Bonifatius en zijn volgelingen hier in de buurt. De vorm van de fontein is geïnspireerd op het terugtrekkende ijs van de winter in 1963.

Midden in de stad is de brug waar Dokkumer Ee samenkomt met Het Grootdiep en hier, bij de brug, is het keerpunt van de Elfstedentocht. Aan elke waterkant staat een schaats als bankje in de richting waarin je moet schaatsen. Er staan nog vele historische gebouwen gelukkig zoals het stadhuis uit begin 17e eeuw – het Admiraliteitshuis uit eind 16e eeuw (nu museum) – de Waag uit 1754, gebouwd bij het 1000 jarig bestaan van de stad en een aantal eeuwenoude kerken zoals de Martinus kerk en de 19e eeuwse Bonifatiuskerk (over hem meer in het volgende blog).

Bij de Halvemaanspoort stond vroeger de galg en hier werden in de 17e eeuw een aantal kapers aan de galg gedood die in de Waddenzee aan het roven waren. Op het moment van ophanging was er zo’n grote toeloop van mensen dat de kettingbrug, waarop iedereen stond om het goed te kunnen zien, instortte. Op de plaats van de vroegere galg staat nu een kunstwerk. We fietsen door het centrum – lopen als het voetgangersgebied is en gaan langs de bolwerken van de stad. Vroeger stonden er 4 stadspoorten en elke avond om 21.50 u was er klokgelui omdat de poorten om 22.00 u dichtgingen en nog steeds is er elke avond klokgelui.

Aan het einde van de middag doen we nog even boodschappen – moeten we wachten bij de brug voor al het verkeer over het water en fietsen we terug naar de camper. Koken en genieten van het mooie weer en de prachtige zonsondergang.

Morgen naar Bartlehiem en in de middag naar de Bonifatiuskapel