De Friese Elfsteden en hun speciale fonteinen uit 2018: 3 – 16 september 2020 (8)

11 september 2020 - Harlingen, Nederland

11 september: Franeker

Ik ga voor het ontbijt terug naar de bakker in de binnenstad en zie ondereg een aantal prachtige panden met gevelstenen. Op internet een aantal huizen opgezocht waar hele mooie staan en als we genoten hebben van het heerlijke brood en de croissantjes pakken we de fiets om een aantal panden wat beter te gaan bekijken. De oudste gevelstenen (die dienst deden als een soort huisnummer) dateren uit eind 16e eeuw zoals de “vergulde engel” uit 1596.

stadhuismooie pand uit 1667

Ons doel voor vandaag is echter de stad Franeker en de 10e fontein. We gaan er op de fiets heen want de 2 steden liggen zo’n 12 kilometer uit elkaar. In Friesland waait het natuurlijk altijd maar onze vouwfietsen zijn elektrisch dus  we kunnen de ondersteuning een beetje aanpassen. Het fijne van Friesland is dat er overal fietspaden liggen en je zelden over de rijweg hoeft te fietsen. Door de stad stroomt het Harinxmakanaal en er zijn een aantal grachten. De stad is ontstaan rond het jaar 800 als “Froon-acker” = land van de heer/koning en de oudste straat in de stad heet ook nog steeds zo. In 1500 was er een beleg van duizenden Friezen die protesteerden tegen de hoge pachten en belastingen maar ze waren zo slecht voorbereid dat een leger werd ingezet om de stad te ontzetten. In de 80 jarige oorlog koos de stad de zijde van de Oranjes en zij werden hiervoor beloond met de universiteit in 1585 en daarmee is het de oudste na Leiden . Het was goedkoper om hier te studeren en de ouders konden hun Friese kinderen beter in de gaten houden. Ook werd het geld uitgegeven in de provincie. Bijnaam van de Franekers is “klokkendieven”: ze hebben ooit geprobeerd de kerkklok in Harlingen te stelen. De universiteit werd gesloten door Napoleon in 1811 en de opvolger van de universiteit werd Rijksatheneum tot half 19e eeuw. Die sloot uiteindelijk bij gebrek aan studenten. Alle boeken zijn daarop overgebracht naar de Bibliotheek in Leeuwarden.

planetariummonument voor Eisingakoffie drinken bij de bakker

Bij aankomst in Franeker gaan we natuurlijk eerst naar de fontein, de 10e voor ons (het schiet op): De Oortwolk, bij de Martinikerk. Het is een wolk rondom het zonnestelsel van komeetachtige objecten en een schaal met een ketting van parels. Het is een ode aan de astronoom Jan Hendrik Oort uit Franeker. Een reeks watervallen stromen vanuit een schaal langs een ketting van parels in het bassin. De aanname van Oort was dat zich rondom ons zonnestelsel een wolk van miljarden komeetachtige objecten beweegt. De parels hebben kleuren: maan is zilverkleurig – de zon is verguld. Ontwerper is Jean-Michel Othoniel (Parijs) en hij gebruikt vooral glas uit Murano.

de fontein: "Oortwolk"Martinikerkmartinikerkvele grafzerken

We bewonderen de fontein – gaan de fietsen stallen – drinken koffie op een terrasje en gaan dan een wandeling maken door de stad. De meeste bezienswaardigheden gaan pas in de middag open. Het planetarium is open maar door de corona moet er gereserveerd worden en het is vandaag “Uitverkocht”. Gelukkig hebben we het een aantal jaren geleden bezocht hoewel er een en ander is bijgekomen. Andere keer dan maar terug voor een bezoek. We lopen langs het huis van de korendragers – het stadhuis - - het weeshuis – waaggebouw etc. allemaal prachtige panden met fraaie gevels en langs de Noordergracht staan nog een aantal theehuizen achterin de tuinen van diverse huizen.

de uitleg van het kaatsspelKaatsmuseumoveral ter wereld is een variantde puntentelling

Mooie oude binnenstad en om 1 uur gaan we richting Kaatsmuseum. We zijn tenslotte in Friesland en hebben ook al het Schaatsmuseum bezocht en ook van deze Friese sport willen we een en ander weten. Het museum zou om 1 uur opengaan maar 1 vrijwilliger zit buiten al te wachten om de bezoekers rond te leiden en van alles te vertellen maar de sleutelbezitter is er nog niet. Die komt pas na diverse telefoontjes maar we zitten gezellig met de man te kletsen en het is mooi weer en we hoeven verder niets. Als de deur eindelijk wordt opengedaan krijgen we uitgebreid te horen hoe het kaatsen wordt gespeeld met alle spelregels en tellingen. We zien de vele prijzen die behaald zijn – de attributen van het kaatsen en ook van aanverwante sporten zoals het Baskische Jai-Alai (wat ik dan weer ken van mijn vele reizen door Spanje). Zeer interessant en er blijkt zelfs vlak bij ons, in Dussen, een Kaatsvereniging te bestaan.

stadhuisik ga het stadhuis bezoekende kievitseiereneen van de laatste eieren

Een bezoek aan het stadhuis staan ook nog op mijn wensenlijst en ’s middags kun je er gratis een kijkje nemen. Gebouwd in renaissancestijl, eind 16e eeuw en boven de ingang is het wapen van Friesland. Ik mag een aantal kamers bekijken op de benedenverdieping zoals de Raadzaal – de hal en de zaal waar in vitrines de kievitseieren liggen die vroeger werden gevonden en werden aangeboden aan de stad. Ook de Martinikerk gaat pas ’s middags open en ook daar wip ik even naar binnen. De kerk is uit de 2e helft 14e eeuw en was gewijd aan St. Maarten. Op de pilaren zijn fresco’s te zien van allerlei heiligen en er zijn vele grafstenen op de vloer. De kerk heeft in de loop der tijden verschillende functies gehad, zoals overdekte marktplaats – schuilplaats bij hoog water – concertruimte – tentoonstellingen.

muziek-/foodfestivalhet is snel geblust

We gaan natuurlijk weer op de fiets terug naar Harlingen en rijden weer een rondje langs de haven. Er is een muziek- en foodfestival dit weekend maar er is nog niet zoveel animo van de bezoekers om te gaan zitten en te luisteren en ook de foodtrucks hebben het nog niet druk. We gaan dus relaxen bij de camper en genieten van de uitzichten als we worden opgeschrikt door loeiende sirenes. De brandweerauto’s komen echter steeds dichterbij en er blijkt een binnenbrandje te zijn op een vissersboot in de vissershaven vlak bij ons. De brand is echter snel geblust en de rust keert weer.

Morgen naar Dokkum voor o.a. de laatste fontein van de 11 steden

Foto’s

1 Reactie

  1. Corrie:
    2 november 2020
    Mooi Friesland,mooi Nederland.