De Friese Elfsteden en hun speciale fonteinen uit 2018: 3 – 16 september 2020 (6)

9 september: Workum

Het is vandaag weer een korte rit naar de volgende stad met fontein. We gaan naar Workum en hebben gezien dat de jachthaven plaats heeft voor campers (10) maar het is overal redelijk druk dus gaan we na het ontbijt op pad. In Workum eerst even naar de supermarkt en aangekomen bij de jachthaven komt er net een plaatsje vrij. Na ons kan ook nog een echtpaar een plaatsje bemachtigen en dan is het weer vol voor vandaag. Er is hier een ruimte om de was te doen dus aken we er meteen gebruik van. Alle handdoeken en overig wasgoed gaat in de machine en later in de droger en we kunnen er dan weer een tijdje tegen. Bovendien regent het nog dus wachten we op beter weer voor we vertrekken.

De stad ligt aan de Diepe Dolte en via Het Zool kunnen boten naar het IJsselmeer. Er zijn dus meerder werven en een jachthaven. Stadsrechten kreeg men eind 14e eeuw en het is geen grote stad: nog geen 5000 inwoners. Was vroeger een agrarische nederzetting maar langzaamaan kwam de ontwikkeling tot centrum van zeehandel en scheepvaart. Enkele zijarmen van de Diepe Dolte werden gedempt waardoor er een marktplein ontstond. In de 17e eeuw kwam er veel inpoldering en waren er molens nodig. Die zijn hier gebouwd met grenen hout, gekocht van de Oostzeevaarders. In Hollend en Zeeland werd vooral gebouwd met eikenhout uit Frankrijk. We nemen de fiets als het droog is en gaan de stad verkennen.

Eerst gaan we op zoek, aan de andere kant van de stad, naar de resten van een Joodse begraafplaats. Dit is de oudste van Friesland en de grond was aangekocht in de 17e eeuw door David Salomons. Hij en zijn familie werden hier begraven en er zijn nog 6 grafstenen over die gelden als de oudste bewaard gebleven in Nederland (17e – 18e eeuw). Het is nu ommuurd en een monument en het ligt vlakbij een oude schutsluis en een scheepstimmerwerf De Hoop uit de 17e eeuw. Hier werden koffen – kagen – smakschepen gebouwd voor de vaart op de Oostzee en in de 19e eeuw bouwen ze ook tjalken en vissersschepen.

En natuurlijk staat hier ook een fontein: De Woeste leeuwen!!! Zij staan in het stadswapen en de beeldhouwster Cornelia Parker (VK) heeft het formaat heel erg opgeblazen. Niemand is echt enthousiast over de fontein en nog minder over de plaats waar de fontein moet komen: geen leeuw voor mijn deur. De fontein is er toch gekomen en wel achter de kerk bij een passantenhaven. Er kwam veel protest dus en ook eigen initiatieven. Een groep begon geld in te zamelen voor een alternatieven fontein: de piemelfontein. Eigenlijk waren lepels bedoeld geloof ik omdat de bijnaam van de Workumers Brijbekker is (papeters) maar al bij het eerste ontwerp had men het over “piemels” en de fontein moest een openbaar toilet worden. Het is gemaakt en tentoongesteld maar er is geen blijvende plaats gevonden om het te laten staan.

Maar wij komen niet alleen voor de fontein maar ook voor het museum van Jopie Huisman. Al bij zijn leven had hij als een van de weinige schilders een eigen museum. In 1968 geopend en sinds 1992 in het pand waar het nu nog is gevestigd. Het museum werd ook nog eens uitgebreid in 2001. We hoeven niet te reserveren maar vol is vol en dan moet je even wachten. Wij kunnen er meteen in en als we buiten komen staat er een rij te wachten. Jopie, geboren in 1922 als jongste van 7 ging naar de ambachtsschool en werd huisschilder. Later plateerschilder bij de aardewerkfabriek in Workum. In de oorlog komt hij terecht in een werkkamp waaruit hij weet te ontsnappen en na de oorlog wijdt hij zich aan schilderen – tekenen – vissen en hij begint een handel in lompen en metaal. Hij komt op voor de arme sloebers en schildert hen en hun kleren en schoenen.

Hij is autodidact en geeft met zijn doeken een goed beeld van het eenvoudige Friese boerenleven en ook van de cultuur en natuur. In 1984 heeft hij zijn (en laatste) expositie in Nuenen, de stad van zijn inspirator Vincent van Gogh. Er worden daar 3 doeken gestolen die tot op heden niet zijn teruggevonden en hij besluit nooit meer doeken ten toon te stellen. Hij overlijdt in 2000 op 77 jarige leeftijd. Wij zijn onder de indruk van zijn doeken waarbij het vaak lijkt of je naar een scherpe foto kijkt. Hij heeft zelfs bij een gebreid hemd alle steken geteld om het zo getrouw mogelijk te schilderen. Zeer de moeite waard voor een bezoek als je in de buurt bent.

In de namiddag fietsen we nog een rondje langs het water en houden we verder rust. In de avond is het zonnig en droog. Morgen via Bolsward naar Harlingen