De Friese Elfsteden en hun speciale fonteinen uit 2018: 3 – 16 september 2020 (12)

15 september: Urk

Vanuit het hoge noorden in 1 ruk naar huis vinden we een veel te lange rit en we hebben geen haast om thuis te komen hoewel we al 2 weken onderweg zijn. Vorig jaar hebben we al een keer, ook komend uit het noorden, in Urk overnacht en dat is ons goed bevallen. We besluiten dus, na het ontbijt, te vertrekken naar het voormalige eiland in de Zuiderzee. De camperplaats aan de haven is een gewilde plek en velen staan er dagen achter elkaar. We zijn dus vroeg “op” Urk en er zijn een aantal plaatsen vrijgekomen die ochtend.  Het sanitairgebouw, voor de booteigenaren en voor de campers was vorig jaar nog in aanbouw en was er provisorisch iets geregeld, nu staat er een splinternieuw gebouw met de allerlaatste snufjes en alle voorzieningen met zelfs een wasmachine en een droger.

Elke standplaats heeft ook de mogelijkheid om stroom te nemen dus we zijn vandaag van alle gemakken voorzien. Luifel uitdraaien want het is heel warm vandaag en de stoeltjes naar buiten. In moddergat waren geen voorzieningen dus douchen we meteen bij aankomst hier en na een heerlijk kopje koffie gaan we wandelen door Urk. De stad heeft 20.000 inwoners en was vroeger niet meer dan een keileem bult in de Zuiderzee net als b.v. Schokland. Al in de 10e eeuw is Urk genoemden de westpunt was bebouwd. Dat stukje was 8,5 m boven N.A.P. In de 17e en 18e eeuw was Urk bezit van Amsterdam vanwege de strategische ligging op de scheepvaartroute in de Zuiderzee. In 1617 kwam er een vuurtoren en de bewoners mochten naar eigen inzicht huizen bouwen en straatjes aanleggen. Hierdoor zie je overal steegjes – straatjes – hellinkjes – pleintjes.  en vele soorten visserswoningen.

Historisch moment was op 3 oktober 1939: de dijk van Urk naar Lemmer werd gesloten en Urk was niet langer een eiland. De droogmaling kon beginnen en in 1941 was de zeebodem hier droog en hadden we de Noordoostpolder. De eerste weg kwam echter pas in 1948. Dit had grote gevolgen voor de visserij van de eilanders. De Zuiderzee had zout water en het IJsselmeer zoet water. De vissers moesten met grote kotters gaan vissen op de Noordzee. Wel bleef de visafslag op Urk en is tot vandaag de dag de grootste van Nederland. De Noordzeevis wordt geveild in de veiling op het industrieterrein maar veiling van de zoete IJsselmeervis gebeurt in de haven. Urk heeft ook de grootste vissersvloot en in Harlingen hebben we vele kotters zien liggen in de haven.

Urk heeft zijn eigen klederdracht en het stadje is verdeeld in wijken i.p.v. straten. Urk heeft zelfs zijn eigen postzegel. Het is ook de meest kerkelijke gemeente van Nederland: 98 % hoort bij een kerkgenootschap . Ze spreken hier een eigen dialect (ga maar even een supermarkt in en je hoort de rauwe klanken) en hebben een eigen volkslied. We wandelen even door het centrum en zoeken een verse bakker voor heerlijk brood en de supermarkt voor wat eten voor vanavond en dan is het tijd voor de lunch.

Daarna pakken we de fiets en maken we een groter rondje. Het is warm en er zijn behoorlijk wat toeristen en ook de 2 strandjes liggen vol. Er is genoeg te zien in het stadje en we maken dus ook de nodige fotostops (vooral ik natuurlijk want ik kan het niet laten)

Mooie smalle straatjes met prachtige maar kleine huisjes – de vuurtoren uit 1844 met er achter een anker uit 1615 en  waarschijnlijk afkomstig van een schip van Michiel de Ruyter. Het Kerkje aan de Zee: het oudste gebouw van de stad uit 1786. Voordien stond er al een ander kerkje maar dat kwam bij afslag van de zee op een eilandje te liggen en men moest er met een bootje naar toe. Boven de deur aan de zijkant staat vermeld dat er een nieuwe kerk kwam en men ziet de band met Amsterdam. De torenklok is uit de 15e eeuw en we kunnen helaas niet naar binnen. Alle kerken zijn gesloten behalve tijdens de dienst. Tegenover de kerk aan de waterkant is een monument voor alle omgekomen vissers. Een vissersvrouw kijkt nog 1 keer om naar de zee vanwaar haar geliefde(n) hadden moeten komen. Op de marmerenplaten tegen de muur staan de namen van alle omgekomen vissers waaronder zelfs kinderen van 10 – 11 jaar. In totaal zijn er meer dan 210 niet teruggekeerd uit de zee tussen 1865 en 1904: in 1868 kwamen 26 vissers om en in een storm in 1883 vergingen 8 boten met 28 personen. Op het pleintje voor de Bethelkerk (gereformeerden) staat een beeld van de wonderbaarlijke visvangst: 2 vissers halen de buit binnen in hun netten.

Bij de Westmeerdijk is een groot windmolenpark neergezet: 86 windmolens van 200 m ondanks vele protesten van o.a. de boeren uit de omgeving. In de haven wordt op de werf hard gewerkt aan een aantal schepen je ziet de plaats waar de schepen van stapel lopen. Verder houden we ons een beetje rustig vanwege de warmte en is er tijd om te relaxen. We genieten van een prachtige zonsondergang en we zien bij de haven een aantal prachtige 3D tekeningen op de straat. ’s Avonds is er een beetje herrie als de jeugd met fietsen – scooters – auto’s bij elkaar komen op de parkeerplaats en moet de politie er aan te pas komen om ze uit elkaar te drijven. Dat lukt trouwens niet echt.  Als de politie weg is komt het zootje ongeregeld weer bij elkaar en de aller stoersten zijn een poosje met de auto’s aan het driften. Het blijft een apart volkje toch, die Urkers het is stil als de nacht aanbreekt en we kunnen dus gewoon slapen.

Rest ons alleen nog te ontbijten – op te ruimen en naar Waalwijk te rijden. We hebben genoten van Friesland: weids – veel ruimte – mooie steden en stadjes – prachtige en minder mooie fonteinen (maar dat is onze mening) en we komen zeker terug. Tijd nu om weer even thuis te zijn en wat te doen aan de sociale contacten hoewel die ook aan banden zijn gelegd natuurlijk. We zullen nog 2 keer een weekendje weg gaan en dan zit het seizoen er voor ons op want  het wordt kouder – natter – vroeger donker. Van ons plan om de wintermaanden in Spanje door te brengen komt vooralsnog niks van, maar we blijven hopen op een versoepeling van de maatregelen en als het dan veilig genoeg is om te reizen pakken we onze biezen en zijn we weg. Voorlopig zal er voor mij waarschijnlijk nog geen werk zijn in de reiswereld.

17 oktober nog een weekendje Thorn en Maastricht en 24 oktober een weekendje Zutphen en Deventer. Blogje hierover volgt (waarschijnlijk)